ХÆЙРÆДЖЫТÆ

ХÆЙРÆДЖЫТÆ
Адæмон сфæлдыстады хъæбатыртæн арæх сæ хорз хъуыддæгты сæ разы æрлæууынц хæйрæджытæ, къуылымпы сæ кæнынц. Хæрæджытæ цæрынц хæхты цъассыты, рындзытыл, фæсвæд рæтты, лæгæтты. Адæм сæ сæхи хизынц. Коммæ кæсынц иунæг Сырдонæн, иннæ хъæбатыртæ сын тыхæй кæнын кæнынц алыхуызон куыстытæ. Хæйрæджытæ сты фæстæмæ къахджынтæ, хæлын къухтæ, стыр хъусджынтæ, сыкъаджынтæ æмæ хъуынджын. Бон сын фенæн нæй, фæлæ знаггаджы фаг у сæ ахадындзинад. Æхсæв у сæ бар. Сæ хъомыс уæлдай фылдæр у дыууæизæры астæу. Цæттæйæ лæууынц фыдракæнынмæ, гæппæввонгæй æнхъæлмæ кæсынц адæймаджы фæллойы бæркадмæ. Кæс: «Лæджийы фырт Дзамболат». Хæйрæджытæ тынг тæрсынц бирæгъæй. Уый, дам, сæ дзагъырдзастæй ахсы æмæ хæры, æдас не сты цыргъагæй дæр (аргъау «Саггаты-Сечъынаты хæйрæг»). Хæйрæджы фæсномыгæй хонынц нæзæгъинаг, йæ номæй, дам, æм куы сдзурай, уæд уайтагъд дæ уæлхъус февзæрдзæн, æмæ фыдбылызмæ кæс. Уымæ гæсгæ æхсæвыгон хистæртæ сæ кой кæнын нæ уагътой, рудзгуыты æмæ дуæртты хуынчъытæй, дам, хъусгæ кæнынц, æмæ сæ куы ницæмæ дарай, уæд хуыздæр. Бинонтæ-иу хуыссынмæ куы цыдысты, уæд кæрæдзимæ дзырдтой: цом ныссæйæм. Низæфтауæг хæйрæг, дам, уæд фæзæгъы: «Адон сæйгæ куы сты, уæд ма сæм æз цæмæ цæуон» æмæ сæ æвыдæй ныууадзы.
Хæйрæджыты цæстдзыдæй тæрсгæйæ ирон адæм ног чындзыл ныккæнынц хыз, æмæ йæ цалынмæ Сæры зæдыл бафæдзæхсынц, уæдмæ йын æй нæ сисынц. Хæйрæджыты тасæй карддзæф кæнынц хæларгонд хойрæгтæ æмæ нуазинæгтæ. Карддзæф, дам, сæ куы нæ фæкæнай, уæд сын сæ бæркад хæйрæджытæ аскъæфынц, æмæ дзы Мæрдты бæстæм мардмæ ницыуал ныххæццæ вæййы.

Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Смотреть что такое "ХÆЙРÆДЖЫТÆ" в других словарях:

  • Ног хæстæджытæ — Ног хæстæджытæ, лымæн – терминтæ, нысан кæнынц каисдзинады хæстæгиуæгад, ома, алы мыггæгты минæвæрттæ къайады куы бацæуынц, уæд чи фæзыны, ахæм хæстæгдзинад, уыимæ, чындзы ‘рдыгæй хæстæгдзинад æмæ усгуры ‘рдыгæй хæстæгдзинадæн ис хицæн нæмттæ –… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ДÆ БÆХДЖЫНТÆ ДÆЛÆТЫ, ДÆ ФИСТÆДЖЫТÆ УÆЛÆТЫ — см. УÆЛЕ – СÆ БÆХДЖЫНТÆ; ДÆЛЕ – СÆ ФИСТÆДЖЫТÆ Кæйдæр æппындæр ницæмæ дарын, нæ дзы тæрсын. Сæ бæхджынтæ дæле – сæ фистæджытæ уæле, кафтæй дæр æмæ хъазтæй дæр дзы мах чи амбула, ахæм нæма райгуырдис. Куыстæй дæр афтæ. (Беджызаты Ч. Бирæгътæ.) Дæ… …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • Лæджы хæстæджытæ — – каисдзинады хæстæгиуæджы иумæйаг терминтæй иу, ома, дыууæ мыггагæй нæлгоймаг æмæ сылгоймаг къайады куы бацæуынц, уæд цы хæстæгдзинад фæзыны, ахæм. Сиахсы ’рдыгæй æппæт хæстæджыты чындзы хæстæджыты хонынц иумæйаг номæй – лæджы хæстæджытæ; æмæ… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • УÆЛЕ – СÆ БÆХДЖЫНТÆ; ДÆЛЕ – СÆ ФИСТÆДЖЫТÆ — см. ДÆ БÆХДЖЫНТÆ ДÆЛÆТЫ, ДÆ ФИСТÆДЖЫТÆ УÆЛÆТЫ Чидæр кæмæндæр æппындæр ницы хъомыл у; чидæр кæмæйдæр æппындæр нæ тæрсы. Уæлейæ сæ бæхджынтæ, дæле сæ фистæджытæ, цы сæ фæрсæм? (Беджызаты Ч. Октябры тырысаимæ.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ХЪУСТЫ КЪÆРМÆДЖЫТÆ КÆНЫН — Нæ хъусын. Кæйдæр цыдæр хъусын нæ фæнды. Дæ хъусы къæрмæджытæ ис? Цы загъта, уый фехъуыстон... сывæллонау фæхъыг Кетеван. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) Ды та, гормон, дæ хъусты къæрмæджытæ бакодтай, дæ цæстыты мыдадз (Азау Æхсарæн).… …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ДÆ БÆХДЖЫНТÆ ДÆЛЕ, ДÆ ФИСТÆДЖЫТÆ УÆЛЕ — см. ДÆ БÆХДЖЫНТÆ ДÆЛÆТЫ, ДÆ ФИСТÆДЖЫТÆ УÆЛÆТЫ …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ЛЫСТÆДЖЫТÆЙ НÆ ЛУАРЫН — Куыд фæнды, цы фæндыйæ исты аразын, дзурын. Æгайтма банызта, нозтджын адæймаг лыстæджытæ нæ луары. (Гуыцмæзты М. Иу бон æмæ иу æхсæв.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • СÆР БÆГЪНÆДЖЫТÆ КÆНЫН — Нæ разы кæнын, не фсæрмы кæнын. Бæргæ ма... кодта сæр бæгънæджытæ Фаризæт... фæлæ нæм чи æрыхъуыстаид. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ÆГЪНÆДЖЫТÆ БАЙГОМ КÆНЫН — Миддунейы ницы æмбæхсын, алцы æргом зæгъын. Раскрыть душу. To uncover ones soul; to tear smb. up inside. Йæхæдæг йæхиуыл сæвæрдта хъадамантæ. Тузары сæрты йæ риуы æгънæджытæ Ростиславмæ куы байгом кодта, уæд. (МД. 1980, 4.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ЛЫСТÆДЖЫТÆЙ ЛУАРЫН — Алцы бæстон æвзарын, аразын. Все делать точно …   Фразеологический словарь иронского диалекта


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»